หนุมาน ในรามายณะของอินเดียกับหนุมานในรามเกียรติ์ของไทย มีหลายอย่างที่ต่างกัน เช่น ตำนานของอินเดียกล่าวว่า หนุมานมีหน้าสีแดงทับทิมแจ่มใส บางแห่งก็ทำเป็นสีแดงทั้งตัว (ซึ่งมีคำอธิบายว่า เกิดจากคนบูชาทราบว่าหนุมานชอบผงจันทน์แดง คนจึงบูชาด้วยเอาผงจันทน์แดงไปประให้ ร่างจึงเป็นสีแดง) เช่นที่พระราชวังโบราณประเทศเนปาล ที่เรียกกันว่า หนุมานโดกา มีรูปหนุมานขนาดใหญ่สีแดง ห่มผ้าสีแดง นั่งอยู่บนแท่นสูง มีร่มสีแดงกางกั้น
รูปปั้นหนุมานดังกล่าวมีผู้กล่าวถึงกันมาก เพราะมีประวัติชัดเจน ตามเรื่องกล่าวว่า กษัตริย์ชัยประตาปมัลละโปรดให้สถาปนาขึ้นเมื่อ พ.ศ.2215 ด้วยทรงนับถือหนุมานเป็นอย่างมาก และเหตุที่โปรดให้สร้างรูปหนุมานได้ความว่า เป็นเพราะทรงเชื่อมั่นว่าทรงสืบเชื้อสายมาจากพระรามจันทร์ (พระราม) ฉะนั้นจึงมั่นพระทัยว่า หนุมาน ซึ่งจงรักภักดีต่อพระราม ก็จะต้องช่วยพิทักษ์รักษาพระองค์ด้วย นอกจากนี้ยังโปรดให้ประดับรูปหนุมานไว้ที่ธงชัย เพื่อนำโชคชัยมาสู่กองทัพเช่นเดียวกับอรชุนดังได้กล่าวมาแล้ว
การที่คนอินเดียเชื่อว่ารามายณะเป็นเรื่องจริง ก็เพราะในอินเดียมีสถานที่ปรากฏในเรื่องอยู่หลายแห่ง เช่น ภูเขา “จิตรกูฏ” (Chitra-Kula) ที่ตุลสีทาสเห็นพระรามลีลาตามที่กล่าวมาแล้วในตอนต้น ภูเขาจิตรกูฏเป็นที่พักอาศัยของพระรามและนางสีดาในวาระต่างๆ ในปัจจุบันเรียกว่า “จิตรโกเต” อยู่ที่ฝั่งแม่น้ำปิศุนิ เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ มีศาสนสถานจำนวนมาก ชาวฮินดูจะมาแสวงบุญที่นี่ เพราะเป็นที่พระราม นางสีดา และหนุมาน มาสถิตอยู่ครบ นอกจากนี้ ยังมีฝูงลิงจำนวนมากรอคอยอยู่ ผู้ที่เดินทางมาแสวงบุญก็จะต้องเตรียมอาหารติดมือมาเลี้ยงลิงด้วย เหมือนอย่างคนไปไหว้พระกาฬที่ลพบุรี ก็ต้องมีผลไม้ติดมือไปฝากลิงที่นั่น
ได้เขียนเล่าไว้ว่า ตุลสีทาสได้เห็นพระรามลีลา (Rama Lila) ที่เขาจิตรกูฏ คำว่า “รามลีลา” นี้ แปลตามตัวว่า กรีฑาหรือการเล่นสนุกของพระราม เป็นการร้องรำบูชาพระรามในวันเกิดที่เรียกว่า “รามนวมี” ซึ่งเริ่มในวันแรกของเดือนไจตระ จนถึงวันที่เก้าเดือนเดียวกัน และตามที่ว่าตุลสีทาสไปเห็นพระรามลีลาที่ภูเขาจิตรกูฏ ก็เห็นจะเป็นตอนที่มีงานฉลองวันเกิดพระรามนี่เอง
ฉะนั้นที่กล่าวกันว่า ตุลสีทาสเคยมานั่งฝนท่อนจันทน์กับแท่นหินบนเขาจิตรกูฏนั้น ก็เพื่อจะเตรียมผงไม้จันทน์ไว้ถวายพระรามในวันเกิดพระราม เพื่อจะได้ใช้ทรงเจิมพระนลาฏของพระองค์ เขาจิตรกูฏจึงเป็นศูนย์รวมของวีรบุรุษแห่งรามายณะ มีเทวาลัยของพระราม พระลักษมณ์ มีรูปหนุมานขนาดใหญ่ไว้ให้บูชา ไม่ต้องไปไหนอีก
The post หนุมาน : เทพแห่งสรรพวิทยา (10) appeared first on มติชนออนไลน์.