มีใครจำได้ไหมว่าเหตุการณ์และสิ่งที่เป็นอดีตไปแล้วได้บอกเล่าเรื่องราวให้เราจดจำมันได้มากแค่ไหน ซึ่งถูกถ่ายทอดจากตัวละครและเหตุการณ์จริงเหล่านั้น ผ่านรูปแบบของ “ข่าว”
จะดีแค่ไหนหากข่าวเหล่านี้ได้มีการ “บันทึก” ไว้อย่างมีแบบฉบับ และสามารถค้นหาเหตุการณ์ เรื่องราวเหล่านั้น ภายใต้วัน เวลา ที่มีระบบระเบียบอย่างพิถีพิถัน และให้ย้อนนึกถึงอดีต ที่มีปัจจุบันเป็นฐานตั้งว่าอนาคตจะเป็นอย่างไร หรืออาจจะเป็นไปอย่างที่เราเคยได้ยินจากบทเพลง “ประวัติศาสตร์” ของคริสติน่า อากีล่าร์ หรือไม่ ที่ว่า “ประวัติศาสตร์จะเริ่มใหม่ ประวัติศาสตร์จะไม่ซ้ำประวัติศาสตร์ในวันนี้ จะแตกต่างจากวันนั้น”
“มติชน บันทึกประเทศไทย ปี 2558” โดยศูนย์ข้อมูลมติชน ได้ทำการคัดสรร รวบรวม ข่าวเด่น เหตุการณ์สำคัญในแต่ละเดือนโดยให้รายละเอียดข้อมูลอย่างครบถ้วน สมบูรณ์ และถูกต้อง พร้อมรูปภาพจากเหตุการณ์การจริง แถมยังมีดัชนีข่าวท้ายเล่มให้ผู้อ่านสามารถค้นคว้าได้ง่ายมากขึ้น โดยจะเป็นภาพรวมลำดับเหตุการณ์ในแต่ละด้านทั้งด้านการเมือง สังคม เศรษฐกิจ บุคคลสำคัญ วงการบันเทิง และต่างประเทศ มาไว้ในเล่มนี้เล่มเดียว
คนข่าว’ฐปณีย์’มองมิติข่าว
แว่นขยายทิศทางประเทศไทย
ฐปณีย์ เอียดศรีไชย หรือแยม ผู้สื่อข่าวภาคสนามช่องน้อยสี ถึงวันนี้พูดได้อย่างเต็มปากว่า ไม่มีใครที่ไม่รู้จักเธอแน่นอน ปัจจุบันเธอทำข่าวภาคสนามอยู่ในรายการข่าวสมมิติ มีบทบาทโดดเด่นในการนำเสนอข่าว และยังตกเป็นข่าวเองในรอบปีที่ผ่านมา ด้วยสไตล์และเอกลักษณ์เฉพาะของเธอเอง การนำเสนอเนื้อหาและประเด็นข่าว ทำให้ได้รับความสนใจ และมักถูกกล่าวถึงในวงกว้าง
และแน่นอนการติดตามข่าวสารย่อมเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตอย่างแยกไม่ออก เครื่องมือสำคัญในการผลิตเนื้อหา จึงจำเป็นมาก
“ต้องบอกว่าเป็นเจ้าของหนังสือบันทึกประเทศไทยของมติชนทุกปี ทุกเล่มที่จัดทำ เพราะ ‘บันทึกประเทศไทย’ เป็นเหมือนการบันทึกการทำงานของนักข่าวไปด้วย โดยเฉพาะประเทศไทยในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา มีเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ทางการเมืองเกิดขึ้นมากมาย ล้วนเป็นเหตุการณ์สำคัญที่ต้องบันทึกไว้ บางข่าวที่เกิดขึ้นใหม่ก็เชื่อมโยงกับเหตุการณ์เดิม หนังสือบันทึกประเทศไทยจึงเป็นคลังข้อมูลที่กลับไปย้อนอ่านจะเข้าใจและได้ความรู้ได้มากทีเดียว จะว่าไปแล้วก็เหมือน จดหมายเหตุประเทศไทย ที่เป็นประโยชน์อย่างมาก”
ฐปณีย์ในฐานะคนข่าวที่คลุกคลีอยู่ในวงการนี้มานานหลายสิบปี มองทิศทางอนาคต จากอดีตสู่ปัจจุบันว่า
“อนาคตข่าวสารในประเทศไทยน่าสนใจและท้าทายมากขึ้น เอาแค่ช่วง 10 ปีที่ผ่านมา การทำงานข่าวของสื่อมวลชนไทยก็ท้าทายอย่างมาก ท่ามกลางความขัดแย้งทางการเมือง การรัฐประหาร ทุน และการเปลี่ยนแปลงของสื่อเอง ทั้งสื่อออนไลน์ และทีวีดิจิตอล การทำงานข่าวจึงเข้าสู่ยุคเปลี่ยนแปลงในทุกมิติ ทั้งความท้าทายเรื่องประเด็นข่าวในยุคเผด็จการ ที่การทำ IO (Information Operation) หรือปฏิบัติการข้อมูลข่าวสาร ถูกนำมาใช้ในการขับเคลื่อนนโยบายของรัฐ และการเติบโตของสังคมโซเชียลที่กลายเป็นผู้กำหนดวาระทางสังคม (Agenda Setting) จนสื่อกระแสหลักต้องวิ่งตามสังคมโซเซียล และสื่อเองก็ถูกตรวจสอบจากสังคมโซเชียลได้ง่ายขึ้น”
นักวิชาการรุ่นใหม่’ปองขวัญ’
กับยาสำคัญ แก้อาการลืมง่าย
ขณะที่ ปองขวัญ สวัสดิภักดิ์ อาจารย์ประจำคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (มธ.) นักวิชาการรุ่นใหม่ ดีกรีปริญญาโทจากวิทยาลัยระหว่างประเทศศึกษาชั้นสูง พอล เอช. นิทซ์ มหาวิทยาลัยจอนส์ ฮอปกินส์ ประเทศสหรัฐอเมริกา
ปัจจุบัน ปองขวัญถือเป็นนักวิชาการผู้มีบทบาทในการให้ความรู้ต่อสังคม ขยายความเรื่องยากให้สังคมเข้าใจง่ายขึ้น ในอดีตเคยโลดแล่นในวงการสื่อทั้งในฐานะผู้สื่อข่าวและผู้ประกาศข่าว และแน่นอนสถานะของความเป็นนักวิชาการ อาจารย์ และประชาชน จึงต้องเกี่ยวข้องพัวพันกับเรื่องราวต่างๆ ในพื้นที่ของข่าวสารอย่างต่อเนื่อง
ปองขวัญเล่าว่า “ทุกปีมีเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจำนวนมาก บางเหตุการณ์เป็นหมุดหมายสำคัญของการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ บางเหตุการณ์ก็เป็นเหตุและผลของกันและกัน ในประเทศไทยที่สถานการณ์ทางการเมืองยังมืดบอดและมีความไม่แน่นอนสูง หนังสือบันทึกประเทศไทยของสำนักพิมพ์มติชนเป็นหมุดทางความจำชิ้นสำคัญสำหรับนักวิจัยและผู้สนใจในอนาคตที่ต้องการค้นหาสิ่งที่เคยเกิดขึ้นในประเทศนี้ ซึ่งบันทึกตามความเป็นจริง โดยไม่มีการเพิ่มเติมความเห็น”
ปองขวัญย้ำว่า หนังสือเล่มนี้ยังคงเป็นยาสำคัญในการแก้ปัญหา อาการลืมง่าย และ ชอบบิดเบือนความจริง ของตัวแสดงหลายตัวที่ทำให้การเมืองไทยเดินมาถึงจุดนี้ได้เป็นอย่างดีอีกด้วย
อาจารย์สาวจาก มธ.ยังระบุถึงสถานการณ์ข่าวไว้อย่างน่าสนใจอีกว่า
“ข่าวการเมืองและเศรษฐกิจจะเป็นเรื่องราวที่คนยังคงติดตามอยู่ในลำดับต้นๆ โดยเฉพาะด้านการเมืองที่มีเรื่องไม่คาดฝันเกิดขึ้นในทุกวัน และเกี่ยวข้องกับปากท้องของประชาชน อีกทั้งสถานการณ์ระหว่างประเทศ การเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐก็คงจะเริ่มกินพื้นที่ข่าวมากขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งจากที่ผ่านมาจะได้เห็นตัวแทนที่มาแรงของทั้งฝั่งมีลักษณะเป็นขั้วตรงข้ามในทางอุดมการณ์ทางการเมือง ดังนั้นอนาคตว่าใครจะได้เป็นประธานาธิบดีจึงส่งผลกระทบต่อแนวทางความสัมพันธ์ของไทยกับสหรัฐ”
ก่อการร้าย ไม่ไกลตัวคนไทย
ต้องระวัง รับมือ และเข้าใจ
ด้าน กฤดิกร วงศ์สว่างพานิช นักวิชาการอิสระ ที่เชี่ยวชาญด้านก่อการร้าย จบปริญญาโทด้านการก่อการร้ายและความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ จากมหาวิทยาลัยแห่งเวลส์ สหราชอาณาจักร โดยสนใจทำวิทยานิพนธ์เกี่ยวกับการสร้างความหวาดกลัวในสังคมสมัยใหม่ ในหัวข้อ The Delegitimation of (Non-State) Violence: Constructing Terror in Modernity”
หลังเหตุระเบิดบริเวณลานหน้าศาลพระพรหม เอราวัณ แยกราชประสงค์ เป็นเหตุให้มีผู้บาดเจ็บและเสียชีวิตหลายราย เป็นที่ตกตะลึงของคนไทยและเป็นข่าวในสื่อทั่วโลก เกิดคำถามตามมาว่ามีเหตุมาจากอะไร จะใช่ “การก่อการร้าย” ที่แตกหน่อ ก่อความสั่นสะเทือนไปหลายภูมิภาคในโลกนี้หรือไม่
กฤดิกรได้ออกมาให้ความเห็นต่อกรณีดังกล่าว ผ่านข้อเขียนทางมติชนออนไลน์ไว้อย่างน่าสนใจ เพื่อให้ตระหนักว่าเราได้เรียนรู้อะไรกันบ้างจากกรณีระเบิดราชประสงค์ที่เกิดขึ้นว่า
“นอกจากไม่ตื่นตระหนกแล้ว สิ่งที่สำคัญมากๆ คือ การต้องพยายาม ‘เข้าใจ’ เหตุผลเบื้องหลังการกระทำของผู้ก่อการร้าย ไม่ใช่เริ่มต้นที่การเหยียดไว้ก่อนว่าพวกนี้คลั่ง พวกนี้บ้า ไม่มีเหตุผล ไร้สติ ฯลฯ แล้วทุกอย่างก็จะไม่ดีขึ้น เพราะมันจะนำมาสู่การใช้กำลังในท้ายที่สุด ซึ่งก็อย่างที่ผมบอกไปว่ามันไม่ช่วยอะไร”
“ที่บอกว่า ‘เข้าใจ’ พวกเขานั้น ไม่ใช่หมายความว่าเราต้อง ‘ยอมรับ’ การกระทำนั้น ‘ไม่ครับ’ แต่เมื่อเราพยายามเข้าใจพวกเขาแล้ว อย่างน้อยนั่นแปลว่าเรากำลังมองพวกเขาในฐานะมนุษย์คนหนึ่ง ซึ่งมีชีวิต มีจิตใจ มีความคิด เหมือนกับเรา”
กฤดิกรเล่าถึงคุณูปการสำคัญของหนังสือบันทึกประเทศไทยว่า “เป็นการนำระบบการอ่านแบบ progressive text กลับขึ้นมาอีกครั้ง ซึ่งเป็นลักษณะตรงกันข้ามกันกับรูปแบบการอ่านที่นิยมกันในยุคดิจิตอล ที่ อ.ธเนศ วงศ์ยานนาวา เรียกว่าการอ่าน Hypertext ที่กระโดดก้าวข้ามเหตุการณ์ไปมาได้ และอีกส่วนสำคัญหนึ่งก็คือ เป็นการท้าทายต่อ การเลือกและลืมความทรงจำ ของประชากรไทย”
ขณะที่กฤดิกรได้มองสถานการณ์การก่อการร้ายและการเมืองไทยในปีนี้ว่า “การก่อการร้าย ลักษณะที่น่าจะได้พบตลอดปี 2559 ต่อเนื่องจากปี 2558 นั่นก็คือการเกิดเหตุการณ์ความรุนแรงที่กระจายตัวเพิ่มขึ้นมาก และถี่ขึ้นเรื่อยๆ แต่เป็นเหตุการณ์ขนาดเล็กมากกว่า และมีโอกาสสูงที่จะเกิดในพื้นที่ประเทศตะวันตก รวมถึงประเทศที่คนตะวันตกนิยมไปท่องเที่ยวเยอะขึ้น”
“นอกจากนี้ในส่วนของการเมืองไทยโดยภาพรวม ผมคิดว่าเราจะได้เห็นการปะทะ และทำลายองค์กรจัดตั้งในทางวัฒนธรรมและการเมืองต่างๆ (Cultural and Political establishments) มากขึ้นเรื่อยๆ เพื่อเตรียมการสู่ยุคเปลี่ยนผ่าน”
3 แง่มุม จาก 3 บุคลเหล่านี้ จะถูกถ่ายทอดผ่านสายตาผู้อ่านอีกครั้ง
มาฟังว่าคนทำสื่อและนักวิชาการรุ่นใหม่จะบันทึกอะไร หากต้องทำหนังสือ “บันทึกประเทศไทย” ในงานเสวนา เปิดตัว “หนังสือบันทึกประเทศไทย ปี 2558” โดย กฤดิกร วงศ์สว่างพานิช, ปองขวัญ สวัสดิภักดิ์, ฐปณีย์ เอียดศรีไชย ดำเนินรายการโดย คำ ผกา พิธีกรฝีปากกล้า ในวันพฤหัสบดีที่ 25 กุมภาพันธ์นี้ เวลา 13.00-18.00 น. ณ อาคารมติชนอาคารเดมี
เพราะความเคลื่อนไหวต่างๆ ทั้งในประเทศและต่างแดน รวมทั้งทุกเหตุการณ์ที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ จะถูกถ่ายทอด และบันทึกเอาไว้ในมือของผู้อ่านตลอดไป
ที่สุดเวลาแห่งความระทึกใจ มติชนอวอร์ด ปี 2558
ขณะที่วันเดียวกันนี้ มีอีกหนึ่งงานที่น่าสนใจไม่แพ้กัน กับการประกาศผลรางวัล “มติชนอวอร์ด” ประจำปี 2558
มาร่วมกันลุ้นและค้นหาว่า ดาว “วรรณกรรม” ดวงใหม่ ที่พร้อมเปล่งประกายเจิดจรัส ว่าจะเป็นใคร
ผู้หลงใหลในงานวรรณกรรม และเหล่านักเขียนมือใหม่ ต้องไม่พลาด
ดาวที่เราจะร่วมค้นหา กับ “ผู้ผ่านเข้ารอบสุดท้าย” (โดยไม่ได้เรียงลำดับคะแนน) เพื่อลุ้นรางวัลมติชนอวอร์ด ประจำปี 2558 มีดังนี้ ประเภท เรื่องสั้นทั่วไป ดอกชบาสีแดง โดย “ด้น ถอยหลัง”, เสื้อผ้า โดย “จารี จันทราภา”, หมวกของอาฮัด โดย “ศิริ มะลิแย้ม”
ประเภทเรื่องสั้นวิทยาศาสตร์ ปีกปีศาจ โดย “เงาจันทร์”, จิตประภัสสรของมุนษย์กล โดย “เคียงพิณ”, สัจนิรันดร์ของวันอาทิตย์ โดย “ณ พรรธน์ ตรีผลาวิเศษกุล”
และประเภทกวีนิพนธ์ กิ่งที่ปลายเกาะ โดย “ชานนที”, ฝุ่น โดย “ผการัมย์ งามธันวา”,ย่า โดย “พ.พาน”
พร้อมร่วมงานพบปะสังสันทน์ของนักเขียนมติชน ผู้อ่าน แบบง่ายๆ งามๆ ตามสไตล์คนกันเอง
The post “มติชน บันทึกประเทศไทย 2558” เข้าใจอดีต รับมือปัจจุบัน ระวังอนาคต appeared first on มติชนออนไลน์.